Podobno początki zawsze są trudne, ale czy tym razem również
tak było? Żeński ruch skautowy rozpoczął swoją działalność w 1910 r, kiedy to
B-P zauważył potrzebę stworzenia dziewczęcej wersji tego, co już od trzech lat
znane było chłopcom - alternatywnego sposobu wychowania i spędzania czasu
młodych osób. Organizacja była prowadzona przez siostrę Badenn-Powella - Agnes.
Tak powstały Girl Guides w wersji brytyjskiej, a amerykańskiej - Girl Scouts
(po rozpowszechnieniu skautingu na cały świat, organizacja przyjęła nazwę World Association of Girl Guides and Girl Scouts).
Żeńskim skautingiem zainteresowała się również Olave Badenn-Powell, żona B-P,
która oprócz prężnego rozwijania i propagowania nowego ruchu, utworzyła w 1918
r Międzynarodową Radę Skautek, w skład której wchodziła Olga Małkowska.
No właśnie, a co w Polsce? W
1911 r. Andrzej Małkowski skonstruował rozkaz, na mocy którego powstały 4
drużyny, w tym drużyna żeńska - 3 Lwowska Drużyna Harcerek, na czele której
stanęła Olga Drohonowska. Tym samym została ona również pierwszą naczelniczką
harcerek. Podczas pierwszej wojny światowej harcerki z 3 LDH-ek porzuciły swoje
codzienne zajęcia na rzecz Ojczyzny- były sanitariuszkami, angażowały się w
konspirację, organizowały pomoc dla potrzebujących.
Połączenie wszystkich
organizacji harcerskich działających na ziemiach polskich (30 tys. członków)
nastąpiło w 1920 r - wtedy przyjęto statut, Prawo i Przyrzeczenie. Rok później
zatwierdzono działanie Głównej Kwatery Żeńskiej, na czele której stała hm.Maria
Wocalewska. Wtedy harcerstwo żeńskie rozpoczęło na dobre swoją działalność i
zaczęło przybierać formę, którą znamy dzisiaj - stworzono program i główne
metody pracy związku. W tym okresie funkcjonował również “Cisowy dworek” -
centrum pracy instruktorek czy szkoła na Buczu, gdzie w 1932 zorganizowano
Światową Konferencję Skautek, na którą przybyła sama Olave B-P.
Nadeszła druga wojna światowa,
podczas której harcerki oczywiście nie schowały się w kąt, a wręcz przeciwnie -
jak podczas pierwszej wojny światowej (choć w większym stopniu, i bardziej jako
harcerki, a nie dziewczęta) zaangażowały się w konspirację. Były łączniczkami,
kucharkami, sanitariuszkami, walczyły również z bronią w ręku. Działania te
były wykonywane w ramach Pogotowia Harcerek, powołanego rok przed wojną (kiedy
wiadome było, że do wojny na pewno dojdzie), a którego komendantką została hm.
Józefina Łapińska.
Harcerstwo po wojnie
przechodziło bardzo ciężkie chwile. I chociaż z jednej strony tworzyło się
wiele nowych jednostek i ruch rósł w siłę, z drugiej strony był tłumiony, wręcz
mordowany przez władze komunistyczne. Powodem było oczywiście zagrożenie dla
idei socjalistycznych - w końcu harcerstwo opierało się na patriotyzmie i
wartościach, których komuniści bali się niczym diabeł święconej wody. Zaczęto
więc istną krucjatę przeciwko harcerstwu. Wierna ideom kadra została wyparta
przez ludzi wiernych jedynie komunizmowi. W takiej sytuacji wiele środowisk
zaczęło schodzić do podziemia. Niestety, nie dało to wiele, ponieważ ruchem
mieli kierować ludzie nie mający o nim pojęcia. Sytuacja wymsknęła się spod
kontroli władzy, i w 1950 r rozwiązano Związek Harcerstwa Polskiego. Zakazano
noszenia munduru i krzyża harcerskiego.”W zamian” utworzono Organizację
Harcerską Polski Ludowej, która służyła do zabijania w młodych ludziach
moralności i systemu wartości, wychowująć pokolenie prawdziwych
komunistów.Sytuacja polepszyła się nieco w pażdzierniku 56, było to związane z
nadziejami jakie żywiła cała Polska. Po dwóch latach wszystko zaczęło jednak
wracać do swojej poprzedniej postaci - ruchu całkowicie podporządkowanemu PZPR.
W 1980 roku, podobnie jak w
innych sferach życia w Rzeczypospolitej, nastąpił przełom również w harcerstwie. Powołano Kręgi Instruktorów
Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego, które rozwiązano z powodu stanu
wojennego.
W 1988r. działało wiele małych
organizacji harcerskich, które odizolowały się od głównego Związku Harcerstwa
Polskiego. Wystosowano nawet list otwarty do społeczeństwa, podpisany przez
przewodniczących ok. 80 organizacji harcerskich, traktujący o niepokojącej
sytuacji w ZHP. Ostatecznie, w 1989 r. powstał Związek Harcerstwa
Rzeczpospolitej całkowicie niezależny od władz. W tym samym roku od
komunistycznego ZHP odłączyło się ZHP 1918, które w 1992 roku włączyło się w
ZHR.
Zaczęto odbudowywać program i
struktury, a podstawą dla ruchu
żeńskiego stały się wskazówki hm. Zofii Florczak, ostatniej przedwojennej
naczelniczki, które stosujemy do dzisiaj.
Artykół napisła drusia przyboczna Wiktoria Wojtczak
